Khẩu nghiệp dễ phạm hơn thân nghiệp chăng?

Hỏi:. Khẩu nghiệp dễ phạm hơn thân nghiệp chăng? -

Câu thảo luận trong lớp Phật Pháp Buddhadhamma ngày 2-12-2014, Minh Hạnh chuyển biên

 TT Giác Đẳng: Chúng ta thường có thói quen  than phiền chuyện này bực bội chuyện kia và nhiều khi lời than phiền vô tình tạo thành chia rẽ. Mỗi chúng ta khi làm việc nên tự nhắc nhở chính mình rằng có thể vì sự bực bội nhất thời chúng ta nói lên một điều gì đó gây tổn hại cho một người lâu dài và sau đó chúng ta không cứu vãng được. 

Những người thường hay than phiền là những người thường hay có những ý phê bình dễ tạo ra ác nghiệp chia rẽ đối với người khác, chúng ta nên cẩn thận về chuyện này. Thật ra người xưa họ nói là "đa ngôn đa quá" nghĩa là "nói nhiều thì lỗi nhiều" không phải không có lý, đặc biệt khi chúng ta nhìn công việc. Đời sống của con người mình muốn tránh bớt chuyện tạo ác nghiệp thì chúng ta nên kiệm lời. Kiệm lời ở đây tức là bớt lời, bớt nói, bớt phát biểu về người khác đặc biệt là phê bình. Ngày nay chúng ta thường có những phê bình rất nặng lời và đôi khi những người quen phê bình người khác một cách nặng lời họ nghĩ rằng phê bình chỉ là phê bình thôi, mình bực mình thì mình nói đâu ăn thua gì nhưng điều đó về lâu về dài nó đào những hố xâu.

 Chúng tôi có một người quen, người này hay có những phê bình người khác và về sau này người này bị quả đó là mỗi lần người ta muốn trỉ trích một ai thì họ hay dùng lời nói của người này, nói người này đã từng nói thế này nói thế kia thì người khác họ tin liền ngay lập tức, lý do người khác họ tin liền ngay lập tức là bởi vì họ nghĩ người này hay phê bình hay nói xấu người khác. Đó cũng là cái quả rất nặng chứ không nhẹ là bởi vì mình đã quen phê bình người khác rồi do đó người ta dùng lời nói của người khác họ gáng ghép vào mình nói thì mình phải lãnh đủ, mình phải chịu, nhất là những người có khẩu nghiệp nói nặng nề. 

Và một  điểm chúng ta có thể nói liên hệ đến người hay nói bừa bãi là những người hay nói nhiều hay phê bình người khác thì họ thường không chính chắn trong sự suy tư của mình, tại mình nói rất dễ, chúng ta có thể thốt lên một lời một cách nhanh chóng về một người nào đó và đôi khi lời nói đó chỉ nói cho có nói thôi, chúng tôi lấy ví dụ là xấu thì cũng chưa chắc là mình tốt hơn người khác nhưng rồi khi mình phê bình người khác thì phê bình rất dễ dàng và do vậy Đức Phật đôi khi Ngài dạy chúng ta là nên học cách im lặng và chúng ta nên chủ động để ngăn ngừa những lời nói của mình. 

Tại sao ở trên thế giới thường có những lời qua tiếng lại, có những thị phi, có những mích lòng, phần lớn là do nhàm đàm, phần lớn là do những câu chuyện ngồi lê đôi mách, những rảnh rỗi người ta hay nói. 

Chúng tôi để ý thấy một điểm như vầy là những người thường hay nói này nói kia thì mình làm giảm thiểu đi công đức rất lớn, có thể người đó họ làm việc tốt nhưng tánh hay nói thành nói sai, cái nói sai đó làm tổn giảm đi cái gì mà mình đã làm. Do vậy chúng ta nên thấy được một điểm là lời nói thấy như vậy chứ ảnh hưởng lớn đến những người khác và ảnh hưởng lớn đến bản thân của chúng ta. Chúng ta nên dành thì giờ tập trung vào những công việc mình cần làm hơn là ngồi đó để phê phán người khác. 

Chúng tôi chưa bao giờ thấy một người đời sống của họ hay trỉ trích người khác mà bản thân của họ được an lạc mà thường là đời sống họ rất nóng nảy và họ có cái nhìn rất phiến diện. 

Trong kinh có đề cập đến người hay nói chuyện nhảm nhí, hay nói chuyện thiên hạ, hay nói chuyện tào lao, hay nói chuyện vô ích thì đời sau sanh ra người gầy còm thể chất yếu đuối, đó là điều chúng ta thấy ở trong kinh nói như vậy. Nên riêng đối với người Phật tử mình hiểu dầu thân nghiệp, dầu khẩu nghiệp, dầu ý nghiệp thì nghiệp nào cũng có hệ quả của nó. Nhưng thấy như vậy chứ thân nghiệp mình khó làm hơn khẩu nghiệp, khẩu nghiệp chúng ta rất dễ làm, mình nói lời làm cho người khác đau mình không để ý, mình nói lời để chia rẽ người khác cũng không để ý, mình nói lời làm hỏng người khác mình không để ý. 

Chúng tôi gặp một trường hợp, một người hứa làm một việc giúp cho Tam Bảo nhưng sau đó thì họ không làm nhưng không làm được thì thôi thì người này lại tìm cách biện bạch lý do tại sao họ không làm, từ cái cách biện bạch của họ, họ lôi một loạt  ra bao nhiêu cái xấu bao nhiêu sự trỉ trích người này,  người kia, trỉ trích đối với chùa, đối với trụ trì, đối với đủ thứ chuyện hết và chuyện đó tạo thành tình trạng tệ hại thêm là người khác họ lại nghĩ rằng người này đang phá chùa, chúng tôi biết người đó thật sự không ác ý phá chùa họ chỉ đơn giản là lẽ ra họ làm bây giờ họ không làm nhưng rồi khi họ không làm họ giải thích tại sao không làm và trong lời giải thích của họ kéo theo bao nhiêu hệ lụy. Con người của chúng ta thường có vấn đề đó là chuyện đó không lớn nhưng mình làm thành lớn chuyện và cái lớn chuyện đó làm cho chúng ta kéo theo vào vũng lầy. Như chúng ta xem một số phim người họ lỡ làm lỗi gì đó rồi do cái lỗi đó họ tiếp tục lún sâu nữa. Nhưng  riêng về khẩu nghiệp thì chúng tôi thấy có điểm là nó làm tổn hại rất nhiều  công đức cái gì chúng ta làm. 

Do vậy, sự việc đơn giản trong đời sống hàng ngày là chúng ta nên học im lặng, im lặng là một điều rất thú vị, im lặng là nếu có một việc gì đó mình cảm thấy bất bình hay mình cảm thấy khó chịu hay mình muốn phê phán ai đó thì mình thử ngồi lại nhắc chính mình rằng mình hãy tu tập hạnh nhẫn nại. Nhẫn nại là thử xem mình có thể im lặng có thể gìn giữ sự im lặng và dùng tâm từ  lòng từ mình ở đến mức độ nào. Chúng ta nghĩ, thí dụ một người cha người mẹ có con làm lỗi mình không đem bêu xấu với hàng xóm tại vì sao vậy, tại vì nó là con của mình, tại vì mình có lòng từ với con mình. Với những chúng sanh làm những việc sai quấy và mình phải nghĩ thay vì mình làm cho chuyện đó tệ hại thêm, mình trỉ trích người đó, mình nói xấu người đó, hay mình phê phán người đó rất nghiệt ngã, thì mình hãy xử dụng tâm từ với người đó là mình mong cho người đó được an lạc và vì mình mong cho người đó được an lạc mình không muốn đào thêm hố xâu không muốn sát muối vào vết thương và không muốn làm cho tình trạng tệ hại thêm thì như vậy là cơ hội để chúng ta tu tập hạnh nhẫn nại. 

Ở tại đây, câu chuyện của Tỳ Kheo Kokàliya không phải là một người xấu, ban đầu chúng ta thấy vị này  cũng đã thỉnh Ngài Xá Lợi Phất và Mục Kiền Liên đến an cư kiết hạ thì vị này trong tư cách vị trụ trì cũng thỉnh đàng hoàng nhưng khi bắt đầu thấy Phật tử họ biết là có nhị vị Tôn Giả Thượng Thủ đệ tử Phật đang cư trú ở chùa thì họ lui tới cúng dường, vị này sanh tâm đố kỵ ganh ghét, từ chỗ đố kỵ ganh ghét đó vị này lại không muốn thỉnh các Ngài về, rồi Phật tử họ lại yêu cầu thỉnh về, khi các Ngài trở về thì vị này lại đến bạch với Đức Phật là những vị đó bị ác dục chi phối, vị đó bị thế này thế khác, Đức Phật Ngài  có khuyên. Qúi vị tưởng tượng rằng Đức Phật khuyên mà khuyên không được thì làm sao, con người mình khi mình có tâm sân hận có tâm đố kỵ người khác, ngồi trước mặt Đức Phật Ngài khuyên đừng nói như vậy đừng nghĩ như vậy không nên nói như vậy nhưng mà rồi cũng không can được, Đức Phật mà không can được thì chỉ có nước là đi vào địa ngục. Và đúng như vậy, Tỳ Kheo Kokàliya đã đi vào trong địa ngục.  Con người của chúng ta thường thường mình làm những chuyện sai trái do lý do chánh đáng thì ít mà do tật đố ganh tị do sân tâm do sự nông nổi thì nhiều và việc này dẫn con người đi đến càng ngày càng tệ hại thêm, từ chỗ bất đồng nhỏ người ta có thể quay lại chống phá và từ chỗ chống phá người ta rơi vào những nghiệp rất nặng. Do vậy chúng ta không nên xem thường khẩu nghiệp. Ở trong trường hợp này Đức Phật dạy rằng một người hủy báng một người thanh tịnh thì giống như mình tung bụi ngược gió chắc chắn bụi sẽ tắp vào người của mình những lời nói ác đối với những bậc chân chính thì dễ tạo ra quả xấu cho chính mình. 

Chúng tôi thấy có một điểm là xem ra có nhiều thân nghiệp khó làm khó thực hiện còn khẩu nghiệp dễ phạm rất dễ phạm mà không may cho chúng ta là đa phần chúng ta xem thường và do vậy chúng ta dễ phạm về điểm này ./.