Một người hết tháng này qua tháng khác không làm gì hết thì như vậy có chấm dứt luân hồi không?

Hỏi: Một người hết tháng này qua tháng khác không làm gì hết thì như vậy có chấm dứt luân hồi không? 

(Câu thảo luận trong lớp Diệu Pháp, Minh Hạnh chuyển biên)

TT Pháp Ðăng: Xin trả lời câu hỏi là một người mà không muốn làm gì hết thì nỗi khổ vẫn tiếp tục trôi như vậy.  Nếu mình có thân của mình thì những cảm giác về thời tiết,cái đói, cái bịnh vẫn diễn tiến tuần tự theo sự sanh và diệt của nó. Những chứng bịnh đến  rồi nó sẽ đi, hoặc lấy mạng sống của chúng ta. Qua những thời tiết cũng có thể giết người ta, như những đất nước lạnh quá người ta cũng có thể bị chết cóng, hoặc nóng quá người ta cũng có thể bị chết khát, chết khô. 

Dù chúng ta không làm gì hết  nhưng cái khổ đau vẫn phải tiếp diễn như vậy, chứ không phải là không làm gì hết thì khổ đau sẽ chấm dứt.  Chỉ có một điều là phải làm gì để đoạn trừ tham ái trong bất luận sự tiếp xúc, phải đoạn tận tham ái để khỏi tái sanh nghiệp cũ, khi tái sanh trong kiếp sau, như vậy mới gọi là việc đáng làm. Cho  nên Đức Phật là bậc thiên nhân sư việc đáng làm đã làm xong và không còn mang gánh nặng này nữa.

Nếu mình không làm gì hết thì cũng không thể nào,vì ở trên đời này tất cả các hạnh phúc, tất cả cái gì có được bằng sự ước muốn, bằng sự hành động của chúng ta mà có kết quả, như vậy nên người chủ trương không làm gì hết thì cũng không thể nào đoạn tận sự sanh hữu. 

Trên đời này đâu có gì tự nhiên người ta ban cho mình, thậm trí người mẹ có đứa con dù cho có thương yêu lắm, lo lắng cho lắm, nhưng nó cũng phải tự đứng lên bằng bàn chân, bằng đầu óc, và bằng sự sống của nó. Chứ cha mẹ cũng phải chết đi, rồi nó cũng phải tự sống bằng khả năng của nó.  Thay vì người trí thì cứ để cho nó phải làm công việc của nó phải làm, nó làm trước rồi mình dòm trước, thì  khỏi lo dòm sau. 

Con người của chúng ta là phải làm, và làm rồi chúng ta sẽ có kinh nghiệm, bởi thường thường người đời thường nói thất bại là mẹ thành công.  Chúng ta làm rồi thấy mình sai và chấp nhận cái sai đó và mình làm lại cho đúng, đó là điều những vị trí thức, những bậc thiện hữu, những bậc trí nhân thường làm như vậy, và khi làm rồi thấy được cái đó không đúng, và cái đó sai lầm thì từ bỏ.  Làm có sự kinh nghiệm, việc làm sẽ có kết quả của việc làm và từ đó sẽ thấy việc đúng, việc sai mà chọn lựa cho được tốt đẹp, cho được viên mãn.

Như vậy một người không làm gì hết  trong cuộc sống này, thì cũng không thể nào chấm dứt sự sanh tử, vì sự tu tập, Đức Phật nói siêng năng làm thì kết quả có nhiều, bởi vậy mỗi người phải tự siêng năng.

Trong bát chánh đạo, Đức Phật cũng dạy rằng chánh cần, hoặc sự thận cần, trừ cần, tu cần hay bảo cần đó là sự tinh tấn siêng năng của mỗi chúng sanh, vì Đức Phật nói người đời siêng năng làm của cải có nhiều.  Ngài không có nói do một đấng nào ban cho, dù cha mẹ hay một vị nào thì Đức Phật Ngài cũng không nói,. Người đó phải tự đứng lên bằng khả năng của mình, thất bại rồi sẽ thành công, chuyện đời là như vậy, nên vị đó phải chấp nhận sự thật này và sẽ thành công. 

Có nhiều vị không kinh nghiệm là làm như vậy sẽ đưa đến sự khổ đau, hoặc làm như vậy sẽ đưa đến hạnh phúc, mình làm ra thì mình mới thấy còn phải sửa đổi lại, còn phải hoàn thiện lại, và khi nào việc làm đã làm xong rồi, việc nên làm đã làm, như vậy mới gọi xứng danh là đệ tử của Đức Phật.